خدمات پشتيباني ويپاحتمالا تاكنون احساس كرده‌ايد كه جاي گوشي شما در جيبي كه معمولا آن را مي‌گذاريد، مي‌لرزد ولي شما مطمئنيد كه گوشي خود را در خانه جا گذاشته‌ايد. اگر پس از چند بار داشتن حس اين لرزش با خود فكر كرده‌ايد كه داريد ديوانه مي‌شويد، بايد بگوييم كه شما تنها نيستيد و اصلا جاي نگراني نيست و شما ديوانه نشده‌ايد. ميليون‌ها نفر ديگر نيز مانند شما چنين احساسي دارند. نام اين ويبره/ لرزش، سندرم توهم گوشي است. در ادامه با ما همراه باشيد تا علت اين اتفاق را بررسي كنيم.
سندرم توهم گوشي چيست؟
سندرم توهم گوشي يا توهم ويبره يا همان Phantom Phone / Vibration Syndrome، سندرمي است كه باعث ميشود شما احساس كنيد گوشي يا ساعت هوشمندتان در حال لرزش است؛ در صورتي كه هيچ پيامي دريافت نكرده‌ايد. اين پديده آنقدر عمومي شد كه محققين سلامت روان، براي آن اين نام را انتخاب كردند. اما بيايد علت اين لرز‌هاي توهمي را جويا شويم.
علت اين لرزش‌هاي چيست؟
خوشبختانه يكي از روان‌شناسان دانشگاه پوردو در فورت مين (Purdue University Fort Wayne) به نام ميشل درويين (Michelle Drouin) در اين رابطه تحقيقاتي انجام داده است. او كه خود اين لرزش‌ها را احساس مي‌كند، مي‌گويد:
اين لرزش‌ها را مي‌توان در دستبه‌بندي توهمات جاي داد. شما چيزي را احساس مي‌كنيد كه وجود خارجي ندارد.
برخلاف عنوان جذابش و اين حقيقت كه پديده‌اي تحقيق شده است، سندروم توهم گوشي يك بيماري ذهني نيست. گذاشتن گوشي در خانه و نبستن ساعت هوشمند، به مرور زمان باعث از بين رفتن اين لرزش‌ها ميشود. بدون داشتن گوشي در جيبتان يا ساعت روي مچ، انتظار شما براي حس كردن ويبره كمتر خواهد شد. بسياري از محققين هم همين انتظار براي ويبره و لرزش را دليل رخ دادن اين سندرم مي‌دانند.
دكتر دروين مي‌گويد:
هر چه زمان بيشتري از گوشي خود فاصله بگيريد، كمتر اين سيگنال‌هاي غلط را احساس خواهيد كرد.
او همچنين عقيده دارد كه چيزي كه مردم احساس مي‌كنند، مي‌تواند حركت ناگهاني عضلات آن ناحيه باشد.
شايد اين يك اسپاسم عضلاني باشد كه هميشه حس مي‌كرديم ولي چون الان به سيگنالي براي روابط اجتماعي تبديل شده، توجه ما بيشتر از قبل به آن جلب ميشود.
تحقيقات در رابطه سندرم توهم گوشي چه مي‌گويند؟
بسياري از محققين كه سندرم توهم گوشي را بررسي كرده‌اند، آن را به پديده FOMO ربط مي‌دهند. اين پديده كه «ترس از دست دادن» نيز نام دارد، باعث ميشود شما همواره در جستجوي پيام‌هاي و اعلان‌ها باشيد تا مبادا خبري يا عكسي را از دست ندهيد. اين حس مي‌تواند به خوبي نقش و اهميتي كه شبكه‌هاي اجتماعي در جوامع امروزي ايفا مي‌كنند را نشان دهد.
اين جا ماندن از شبكه‌هاي اجتماعي اسامي ديگري نظير «ringxiety»، «vibranxiety» و «FauxCellArm» نيز دارد كه يكي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي ايران در سال ۲۰۱۷ به تفصيل آن را بررسي كرده است. نتايج به دست آمده جالب بود و بيش از نيمي از دانشجويان اين دانشگاه، سندرم توهم يا لرزش گوشي را داشته‌اند و حتي مطمئن بودند كه گوشي آن‌ها زنگ مي‌خورد؛ در حالي كه در عمل چنين اتفاقي نيفتاده است.
شخص ديگري كه اين توهمات را بررسي كرده است دنيل كروگر (Daniel Kruger) نام دارد. او روان شناس دانشگاه ميشيگان است و عقيده دارد افرادي كه بيش از ديگران اين توهمات لرزش را حس مي‌كنند، در رابطه‌هاي خود مشكلات بيشتري دارند. او باور دارد كه اين پديده، هيچ ربطي به نرم‌افزار يا سخت‌افزار سازندگان گوشي هوشمند ندارد.
سلست لابدز (Celeste Labedz) فارغ‌التحصيل زمين‌شناسي كه ۲۵ ساله هم هست، مي‌گويد هميشه گوشي خود را داخل جيب پشتي شلوارش مي‌گذارد و زماني كه گوشي آن جا نيست هم توهم لرزش گوشي را احساس مي‌كند كه اتفاق بسيار هم آزاردهنده است. او مي‌گويد كه اين لرزش‌ها باعث ميشود فكر كند آدم مهمي است و به همين دليل پيام‌هاي زياد دريافت مي‌كند؛ در صورتي كه اين گونه نيست. از نظر او، اين حس بسيار مزخرف است.
اما رابرت روزنبرگر (Robert Rosenberger) نظر ديگري دارد و مي‌گويد احساس كردن اين لرزش‌ها هيچ ربطي با علاقه داشتن به معروف بودن ندارد. او عقيده دارد كه اين احساسات، تنها بخش از تجربه‌هاي معمول داشتن گوشي است. او در ابتدا تصور مي‌كرده كه اين پديده‌اي عجيب و غير طبيعي بوده كه تنها مختص به خود اوست. او صداي ويبره را در حالتي مي‌شنيده كه گوشي خود را جاي ديگر گذاشته بود. از نظر روزنبرگر، اين احساس چندان رضايت‌بخش نيست ولي اين كه ديگر دوستانش هم چنين احساس‌هايي دارند، باعث ميشود او حس بهتري به سندرم توهم گوشي داشته باشد.
اما رابطه‌اي ديگر نيز بين داشتن سندرم توهم گوشي و اضطراب وجود دارد. پروفسور زكري ليپتون (Zachary Lipton) نيز اين لرزش‌ها را احساس مي‌كند و مي‌گويد وقتي مضطرب است، اين احساسات تقويت مي‌شوند. او مي‌گويد:
شما احساس مي‌كنيد به شرايط بعد از ضربه خوردن يك حيوان درمانده دچار شده‌ايد. اين حس واقعا فاجعه است.
آيا بايد نگران سندرم توهم گوشي باشيم؟
با تمام اين اوصاف، در صورتي كه گوشي شما ويبره زد و پس از اين كه به آن نگاه كرديد و ديديد خبري نيست، احتياجي نيست بترسيد. چرا كه حس شما به ميليون‌ها نفر ديگر شبيه است. راه‌هايي هم كه مي‌تواند شما را از شر سندرم توهم گوشي رها كند، اين است كه يا به اين احساسات غلط بخنديد، يا آن را ناديده بگيريد يا اين كه كلا گوشي را براي مدتي از خود دور كنيد.
منبع: