خدمات پشتيباني ويپدر روز ۱۱ فوريه ۲۰۲۰، سامسونگ از نخستين موبايل شيشه‌اي و تاشو جهان رونمايي كرد: Galaxy Z Flip. سامسونگ اعلام كرد كه با تا كردن شيشه، موفق به زير پا گذاشتن قوانين فيزيك شده و اين مهم با جايگزين كردن تكنولوژي شيشه فوق باريك به جاي نمايشگرهاي پليمري امكان‌پذير بوده.
سامسونگ طوري درباره موضوع صحبت كرد كه به نظر مي‌رسيد فرمي كاملا تازه از شيشه را اختراع كرده و حتي نام Samsung Ultra Thin Glass (يا به اختصار UTG) را برايش برگزيد. يكي از سخنگويان كمپاني مدعي شد كه «ما غيرممكن را ممكن كرده‌ايم و شيشه‌اي فوق باريك ساخته‌ايم كه خم مي‌شود» و «از نمايشگر شما در برابر خط و خش محافظت مي‌كند».
اما همانطور كه جهان تا چند روز بعد به چشم ديد، ناديده گرفتن قوانين فيزيك اين‌قدرها هم آسان نيست.
تكنولوژي جديد سامسونگ همچنان از پليمر استفاده خواهد كرد و همچنان به راحتي خط مي‌افتد. «لايه محافظ فيبري» سامسونگ كه بايد در برابر گرد و خاك مقاوم مي‌بود در يك تست بسيار سختگيرانه ناكام ماند و حالا گاهي از عبارت «سخت اما شكننده» براي توصيف آن استفاده مي‌شود.
اما سامسونگ درباره ابداع اصلي خود دروغ نگفته بود: گلكسي زد فليپ واقعا يك موبايل شيشه‌اي تاشو است. البته شيشه را يك توليدكننده آلماني به نام «شات - Schott» ساخته و لايه‌اي از پلاستيك نه‌چندان مقاوم در برابر خط و خش روي آن قرار گرفته؛ لايه‌اي كه بايد اميدوار بود موبايل‌هاي تاشو و شيشه‌اي آتي نيازي به آن نداشته باشند.
براي درك چرايي موضوع، ابتدا بايد درك كنيد كه اصلا چطور مي‌توان شيشه را تا كرد.
شيشه شكننده است. حتي اگر تا به حال هيچ شيشه‌اي نشكسته باشيد، بدون ترديد با صداي شكستنش آشناييد. تصورش سخت است كه چطور از چنين ماده آسيب‌پذيري مي‌توان در يك موبايل هوشمند تاشو استفاده كرد. براي همين جاي تعجب ندارد كه سامسونگ با اين اتهام اشتباه روبرو شد كه شيشه فوق باريك گلكسي زد فليپ احتمالا اصلا از جنس شيشه نباشد.
با اين حال، به گفته دو متخصص مواد و همينطور سخنگويايي از دو شركت توليدكننده شيشه Corning و شات، فيزيكِ تا كردن شيشه بسيار ساده است. خلاصه‌اش مي‌شود اين: شما مي‌توانيد هرچيزي را تا كنيد، به شرط اينكه به اندازه كافي باريك طراحي شده باشد.
دكتر ماتياس ميدلك، شيمي‌داني كه توسعه تجارت شيشه‌هاي فوق باريك شركت شات را برعهده دارد مي‌گويد: «تمام موادي كه آن‌ها را به سخت بودن مي‌شناسيم تا حدي قابل تا شدن هستند. اگر به چوب فكر كنيد، يك چوب ۲ متر در ۴ متر را نمي‌توان خم كرد، اما اگر يك قطعه خيلي كوچك از آن داشته باشيد[...]، همين موضوع درباره شيشه هم مصداق دارد». اگرچه شيشه عريض يك پنجره را نمي‌توان بدون شكستن آن خم كرد، يك قطعه بسيار باريك از شيشه شرايط متفاوتي رقم خواهد زد.
اركا فرانكبرگ، محققي در دانشگاه Tampere كه روي فرم‌هاي نامتداول شيشه مطالعه مي‌كند عقيده دارد: «وقتي شما يك ماده را خم مي‌كنيد، چه شيشه و چه هرچيز ديگر، كاري كه در واقع داريد انجام مي‌دهيد كشيدن ماده است - و حتي شيشه هم تا حدي انعطاف‌پذيري دارد. مي‌توانيد تصور كنيد كه يك پل ميان دو اتم كشيده شده و وقتي دو اتم را از يكديگر دور مي‌كنيد، آن پل كشيده مي‌شود.»
نتيجه نهايي اينست: پيوند شيميايي هر ماده‌اي را مي‌توان تا مقادير مشخصي قبل از اينكه قطع شود كش آورد، اين مفهومي است كه به عنوان مقاومت كششي شناخته مي‌شود. اما اگر از يك ورقه باريك‌تر شيشه استفاده كنيد، در حال كش آوردن مقادير كمتري از ماده در همان ميزان فضا هستيد و لايه‌ها و پيوندهاي شيميايي كمتري را مي‌كشيد. اين باعث مي‌شود رشته كششي كمتري در شيشه باشد و قبل از شكسته شدن، بيشتر خم شود. باريك كردن شيشه يكي از دو تكنيك اصلي براي خميده كردن آن است.
وقتي ضخامت شيشه را به كمتر از هزار ميكرون برسانيد -يعني چيزي شبيه به ضخامت موي انسان- آن موقع است كه مي‌توان از آن براي گجت‌هاي تاشو استفاده كرد. اگر بخواهيد موبايلي بسازيد كه به داخل تا مي‌شود اما لولاهايش هيچ فاصله‌اي ميان دو بخش نمايشگر ايجاد نمي‌كنند، ميزان ضخامت بايد معادل ده‌ها ميكرون باشد؛ شبيه به يك ورقه آلومينيومي.
رسيدن به اين ميزان از ضخامت شيشه با تكنولوژي‌هاي امروز امكان‌پذير است. سامسونگ مي‌گويد گلكسي زد فليپ از شيشه‌اي به قطر ۳۰ ميكرون استفاده مي‌كند و شات مي‌گويد در آزمايشگاه به ۲۵ ميكرون هم رسيده است. اما ضخامت كم به تنهايي كافي نيست. دومين تكنيك براي خميده كردن شيشه، تقويت آن در برابر نقص‌هاي رايجش است، خصوصا در سطح و جايي كه با استرس وارد شده به شيشه، مشكلات فاجعه‌بار رخ مي‌دهد. محققان مي‌گويند وجود يك حباب كوچك هوا، يك ذره خاك يا خط و خشي ريز در پروسه توليد، براي از بين بردن يك ورقه از اين شيشه‌ها كافيست.
اينجاست كه حمام شيميايي و حرارت‌درماني مي‌تواند به افزايش مقاومت شيشه كمك كند. اما در عوض انجام اين كارها منجر به مقاومت كمتر شيشه در برابر خط و خش مي‌شود. و هرچه شيشه شما باريك‌تر شود -آنقدر باريك كه خم شود- خط و خش نگران‌كننده‌تر خواهد بود.
منبع: